Quản trị lợi nhuận nhằm tránh lỗ hoặc tránh giảm lợi nhuận của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Abstract

Luận án này đã chứng minh được sự tồn tại quản trị lợi nhuận (QTLN) nhằm tránh lỗ của các công ty niêm yết (CTNY) trên thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam và đã chứng minh được hành vi này sẽ làm gia tăng tỷ suất sinh lời (TSSL) trên cổ phiếu của các CTNY. Điều đó cho thấy, QTLN nhằm tránh lỗ của nhà quản lý có ảnh hưởng rất lớn đến thông tin trên TTCK và quyết định của nhà đầu tư. Luận án cũng cho thấy có nhiều nhân tố tác động đến QTLN nhằm tránh lỗ của các nhà quản lý, trong đó: các doanh nghiệp có quy mô càng lớn thì sẽ giảm thiểu mức độ QTLN nhằm tránh lỗ; các doanh nghiệp có ĐBTC càng lớn thì càng gia tăng mức độ QTLN nhằm tránh lỗ; các doanh nghiệp có tính độc lập của HĐQT càng cao và sự tách rời hai chức danh chủ tịch HĐQT và CEO sẽ giảm thiểu QTLN nhằm tránh lỗ và các công ty được kiểm toán bởi Big Four sẽ giảm thiểu QTLN nhằm tránh lỗ hơn các công ty được kiểm toán bởi các công ty kiểm toán khác. Những đóng góp mới của luận án bao gồm: (1), luận án đã chứng minh tại Việt Nam có tồn tại QTLN nhằm tránh lỗ nhưng không tồn tại QTLN nhằm tránh giảm lợi nhuận và các khoản DA có ảnh hưởng đến QTLN nhằm tránh lỗ. Đồng thời, việc QTLN nhằm tránh lỗ của các nhà quản lý sẽ làm gia tăng TSSL trên cổ phiếu; (2), các lý thuyết kế toán thực chứng và lý thuyết đại diện có thể giải thích QTLN nhằm tránh lỗ của các CTNY trên TTCK Việt Nam. Lý thuyết tín hiệu có thể giải thích sự ảnh hưởng của QTLN nhằm tránh lỗ đến TSSL trên cổ phiếu; (3), các cơ quan lập pháp, những nhà hoạch định chính sách phải có tầm nhìn khi xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật; (4), bản thân CTNY và các đối tượng có lợi ích liên quan trực tiếp nên đánh giá khách quan năng lực của CTNY, tăng cường nội lực của mình. Hướng nghiên cứu tiếp theo của luận án bao gồm: (1), phân tích QTLN nhằm tránh lỗ trên cơ sở QTLN thực tế; (2), phân tích QTLN nhằm tránh lỗ đối với các doanh nghiệp nhà nước; (3), ảnh hưởng của QTLN nhằm tránh lỗ đến TSSL trên cổ phiếu trong ngắn hạn và dài hạn.